4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu Uygulamaları ve Sorunlar Konulu 54’üncü Çözüm Arama Konferansı
İNTES tarafından 11 Mayıs 2017 tarihinde 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu Uygulamaları ve Sorunlar konulu 54’üncü Çözüm Arama Konferansı düzenlendi. Konferansın düzenlenme amacı 4735 sayılı Kanun kapsamında sözleşme uygulamalarından kaynaklanan sorunları gündeme alınmasıdır.
Konferansın açılış konuşmasını İNTES Yönetim Kurulu Başkan Vekili Deha Emral tarafından gerçekleştirildi. Emral Kamu İhale Mevzuatının sorunlarının çözümünün önemine değinerek tarafların yararlar dengesinin önemini vurgulayarak Kamu İhale Kurumumuz, idareler ve yükleniciler olarak ortak paydada buluşacak çözümler üretilmesi gerekliliğinden bahsetti.
Emral konuşmasına “İNTES olarak sektör sorunlarına ilişkin raporumuzu anlattık. Hem kamu hem de sektörümüz temsilcileri soru ve değerlendirmelerini sundular. Sayın Başkan Hamdi Güleç ve genel müdürlerimiz bizlere son derece duyarlı yaklaşmaktalar. Gelecekte yatırımların hızla tamamlanması yönünde çözümler üretileceğine dair inancımız artmıştır.” ifadesi ile başladı
İnşaat sektörümüz ülkemizin kalkınmasına yön veren sektörlerin başında olduğu belirten Emral sektörün sorunlarının çözümünün daha fazla yatırımı teşvik edeceğine vurgu yaparak bu amaçla işlerin belirlenen zamanda, uygun maliyetlerde ve makul karlılık oranları ile tamamlanabilmesi için ihalelerin de şeffaflık, rekabet, gizlilik, güvenilirlik ilkeleri ile yapılmasının önem arz ettiğinin altını çizdi.
Emral çağdaş yaklaşımların ele alındığı bir Kanunumuz olduğuna ilişkin görüşlerini “Kanun’da sözleşmelerin tarafları, sözleşme hükümlerinin uygulanmasında eşit hak ve yükümlülüklere sahiptir. Nitekim 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanun’un ilkeler başlıklı 4. Maddesinde şöyle demektedir: “Bu Kanun kapsamında yapılan kamu sözleşmelerinin tarafları, sözleşme hükümlerinin uygulanmasında eşit hak ve yükümlülüklere sahiptir” Taraflar arasında yararlar dengesi hukuk devletinin temel ilkesidir. Bu kapsamda Kamu İhale Kurumumuz, idareler ve yükleniciler olarak ortak paydada buluşacak çözümler üretmeliyiz” sözleriyle ifade etti.
Emral sözlerini “Bizler yükleniciler olarak devletimizin eserlerini beklenen fen ve sanat kuralları içinde ifa etmeye hazırız. Yeter ki eşit rekabet ortamını temin eden bir ihale sistemi olsun” ifadeleri ile noktaladı.
Uzmanların, iş sahibi idarelerin ve yüklenicilerin görüşleri ve çözüm önerilerinin alınması amacıyla düzenlenen Konferansa Kamu İhale Kurumu, Kamu İhale Kurumu, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü, Karayolları Genel Müdürlüğü uzmanları avukatlar, sektör temsilcilerimiz ve akademisyenler katıldı.
İki oturumdan oluşan Konferansın Panel bölümünün oturum başkanlığı, İnşaat Mühendisi ve Avukat Ali Rıza Yücel tarafından yönetildi. Panelin birinci bölümümde konuşan Yargıtay 15. Hukuk Dairesi E. Üyesi Recep Yalçın Hakediş Düzenlemesi ve Hakkedişlere Yönelik Davalar başlıklı bir sunum gerçekleştirerek geçici ve kesin hak ediş raporlarının düzenlenmesi ve hak ediş uygulamalarından kaynaklanan uyuşmazlıklar konularına açıklamalar getirdi.
39. madde, geçici hak ediş raporlarının ne şekilde düzenleneceğini çok detaylı bir şekilde düzenlendiğini ifade eden Yalçın, eüklenicinin belli bir dönemde yaptığı işlerle ihzarattan doğan alacakları kesin ödeme niteliğinde olmamak ve kazanılmış hak teşkil etmemek üzere geçici hak ediş raporları ile kendisine ödenmektedir. Kesin hak ediş raporu ise, yüklenici ile olan hesabın nihai olarak kesilmesi niteliğindedir. Hak ediş raporunun içeriğine ilişkin düzenlemelere “Merkezî Yönetim Harcama Belgeleri Yönetmeliği ile Mahalli İdareler Harcama Belgeleri Yönetmeliği’nde yer verilmiş, ihale veya doğrudan temin usulüyle yapılacak yapım işlerinde sözleşme ve şartname hükümlerine göre yerine getirilen taahhütlerin bedellerinin ödenmesinde belirtilen şekilde hak ediş düzenleneceği açıklanarak, yapım işleri hak ediş raporu bu raporun yapım işlerinde yükleniciye ödenecek ara ve kesin hak ediş tutarının hesaplanmasına esas olan belgelerden oluşacağı; Yapım türüne göre ilgili sayfaları ve gerekli görülen diğer belgeleri düzenlenerek yüklenici ve yapı denetim elemanlarınca imzalanacağı ve yetkili makamca onaylanacağı; Yapı tesis ve onarım giderlerinin ödenmesinde taahhüt dosyası, fatura ve yapım işleri hak ediş raporunun ödeme belgesine ekleneceği belirtilmiştir.” Sözleriyle açıklamalarda bulundu.
Panelin ikinci konuşmacısı Ankara Üniversitesi Siyasal bilgiler Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Korkut Özkorkut Avans ve Kesin Teminat Mektupları başlıklı sunumunu gerçekleştirmiştir. Prof. Özkorkut hem Kamu İhale Kanunu’nda hem de Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nda teminatlara ilişkin hükümleri içeren sunumunda Kamu İhale Kanunu açısından teminat mektuplarına ilişkin 35. Maddesi bazında değerlendirmelerde bulundu.
Hacettepe Üniversitesi Medeni Hukuk Ana Bilim Dalında Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ferhat Canpolat Eserin Teslimi ve Geçici/Kesin Kabulün Hukuki Niteliği hakkında bir sunumda bulundu. Prof. Dr. Canbolat inşaat sözleşmelerinde tarafların borçları konularına ilişkin açıklamalar yaparak eserin teslim ve ayıba karşı tekeffül borçları konusunu ayrıntılı olarak ele aldı.
Birinci bölümün son konuşmacısı Kamu İhale Uzmanı Erkan Özdemir oldu. Özdemir Mücbir Sebep başlıklı sunumunda Kamu ihale sözleşmenin hukuki niteliği, sözleşme uygulamasında KİK’in görev ve yetkileri, mücbir sebep kavramı, 4735 sayılı Kanun’da yer alan mücbir sebep hâlleri, KİK tarafından mücbir sebep kabul edilen ve edilmeyen hâller, mücbir sebeplerin kamu ihale sözleşmesine etkileri, gecikme cezası ve sonuçları alt başlıklarında ayrıntılı değerlendirmelerde bulundu.
Panelin ikinci bölümümün ilk konuşmacısı ise inşaat sektörünün duayenlerinden Tisan İnşaat A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı ve İNTES Disiplin Kurulu Başkanı Ahmet Çelik oldu. Yüklenici Açısından Sözleşmeden Kaynaklanan Sorunlar konulu sunumunda Çelik bilgi ve birikimi ile sektör adına yaşanan sorunları açıklayarak, idareciler ve yüklenicilere dilek ve şikayetlerini paylaştı.
İkinci oturumda söz alan Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü İçme Suyu Dairesi Başkanı Şadiye Yalçın Sözleşmelerden Kaynaklanan Sorunlar-Tasfiye ve Fesih başlıklı sunum gerçekleştirdi. Yalçın yapım işleri devam eden fesih ve tasfiye süreçleri ile mevcut mevzuat hükümleri dahilinde Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü nezdinde yaşanan sorunlar ve önerilerini paylaştı.
Yatırımcı kuruluşlar adına açıklama yapan ikinci konuşmacı Karayolları Genel Müdürlüğü Yol Yapım Dairesi Başkanı Ali Rıza Kıran oldu. Kıran Süre Uzatımı, Ödenek Aktarımı ve fiyat farkı hesapları başlıklı sunumunu gerçekleştirdi. Kıran 4734 sayılı Kamu İhale Kanuna Genel Bakış konularında değerlendirme yaparak sözleşme uygulamalarına ilişkin 2886 sayılı Devlet İhale Kanuna göre süre uzatımı verilecek haller, 4734 sayılı Kamu İhale Kanuna göre süre uzatımı verilecek haller, ödenek yetersizliği nedeniyle örnek süre uzatım hesabı, ödenek aktarılmasına ilişkin hususlar, 4734 sayılı Kamu İhale Kanuna göre fiyat farkı hesaplamaları, örnek fiyat farkı hesabı, fiyat farkı hesabında dikkat edilecek hususlar başlıklarında değerlendirmelerde bulundu.
İstanbul Tahkim Merkezi Başkanı Prof. Dr. Ziya Akıncı Fesih ve Sonrası başlıklı sunumu ile akademik bakış açısıyla konuyu değerlendirdi. Prof. Akıncı 4735 sayılı Kamu İhaleleri Sözleşmeler Kanunu’na göre fesih sebeplerini ölüm, ağır hastalık, tutukluluk, iflâs, sözleşmeden önceki yasak fiil ve davranışlar, sözleşmenin izinsiz devri, mücbir sebep, yüklenicinin mali aciz bildirmesi, idarenin sözleşmeyi feshi başlıkları ayrıca İdarenin Haklı Feshinin Sonuçları konularında bilgi verip değerlendirmelerini aktardı.
Kamu İhale Kurumu Hukuk Hizmetleri Dairesi Başkanı İbrahim Baylan ise İhale Üzerindeki Uyuşmazlıklardan Kaynaklanan Yargı Kararları Üzerine Sözleşmenin Feshi başlıklı sunum gerçekleştirdi. Baylan yargı kararlarının sözleşmeye etkisi, uyuşmazlık çözüm sistemi, Yargı kararlarının uygulanması konularını değerlendirerek çözüm önerilerini paylaştı
Konferansta Kamu İhale Kurumumuz hem de yatırımcı kuruluşlarımız, sektör temsilcilerimizin ortak menfaatine çözüm arayışıyla neticelenmiş, karşılıklı görüş alış verişi niteliğinde gerçekleşen oturumların soru cevap bölümünde katılımcıların yazılı iletilen soruları cevaplandırmışlardır.
